Blog

2024 is een verkiezingsjaar. Op elk van de bestuursniveaus wordt al nagedacht over de nieuwe legislatuur. Daarbij ook de onvermijdelijke discussie over zin en onzin van strategisch management en SMART-doelstellingen. Morgen kan de wereld er helemaal anders uitzien, waarom dan al die moeite? De ‘regel van vier’ helpt ons uit het moeras.

De toekomst is onvoorspelbaar, dat is een open deur. Ik heb altijd onthouden hoe Thomas Block (UGent) tijdens zijn doctoraat – moet stilaan 20 jaar geleden zijn – tot de vaststelling kwam dat zowat alle grote stadsprojecten in Kortrijk niet voortkwamen uit het meerjarenplan van de stad, maar in de loop van de legislatuur waren opgepopt, onvoorzien.

Van de regel van drie…

Dit voorbeeld illustreert de relativiteit van lineaire strategische planning, maar het zou fout zijn om het kind met het badwater door te spoelen. De traditionele strategische bouwstenen (missie, visie, doelstellingen, acties) hebben hun waarde, maar ze dienen aangevuld.
In onze strategische begeleidingstrajecten volgen we een gelaagd dynamisch model:
Er is de gekende en traditionele laag van strategische doelstellingen, belangrijk voor het structureren en communiceren van de ambities op de middellange termijn, van 3 tot 5 jaar;
Daarnaast een langetermijnvisie van 5 tot 10 jaar, waarin de strategische doelstellingen zijn ingebed. Het letterwoord ‘SMART’ moet op dit niveau de baan ruimen voor impact en purpose, voor wat ons beweegt en inspireert.

Tot slot is er de praktijklaag van het dagelijks strategisch management, in de academische literatuur benoemd als ‘strategy as practice’ (Prof. Sebastiaan Desmidt, UGent) of ‘strategizing’ (Prof. Bert George, City University Hong Kong). Daarbij denk ik spontaan aan alles wat de collega’s van MONDEA graag doen: handen en voeten geven aan strategie op de werkvloer door middel van evidence-based werken, project- en programmamanagement of de doorvertaling van strategie in HR-tools en processen. Strategie is niet iets wat je hebt, maar wat je dagelijks doet.

…naar de regel van vier

Gezien veel van de actuele beleidsambities gaan over transitie (anders verplaatsen, anders produceren, anders besturen, anders met ruimte omgaan, etc) hebben we de voorbije jaren een vierde laag aan ons strategisch model toegevoegd, geïnspireerd vanuit de transitiewetenschap. Drie belangrijke ingrediënten krijgen daarin bijkomende aandacht:
de factor onzekerheid; Concreet vertaalt zich dat in het werken met scenario’s en meer ruimte voor experiment;
het cyclisch karakter van strategie; Strategie is bij momenten ook terugkeren of een extra rondje draaien;
sociale interactie en cultuur, waarbij meer aandacht gaat naar de informele en emotionele processen in organisaties.

— Bart Van Herck